Prawo Medyczne
Naruszenie Praw Pacjenta
21.02.2025
Kiedy mowa o prawach pacjenta, zazwyczaj pojawiają się one w kontekście błędu medycznego. Nie jest to błędne skojarzenie. Natomiast prawa pacjenta, to zdecydowanie więcej niż prawo do „dobrego leczenia”. Naruszenie praw pacjenta, może uzasadniać przyznanie pacjentowi zadośćuczynienia za naruszenie praw pacjenta (zadośćuczynienie za doznaną krzywdę).
Najważniejsze prawa pacjenta
Ustawa o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta, nie wprowadza wyraźnej hierarchii praw pacjenta. W teorii są one równie istotne. Natomiast niektóre z praw pacjenta, mają większe znaczenie w praktyce, np. częściej dochodzi do naruszenia praw pacjenta w danej kwestii. Poniżej znajdziesz kluczowe informacje, o najważniejszych prawach pacjenta:
Prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych – każdy pacjent ma prawo do tego, aby był leczony w sposób odpowiadający wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej, a także z zachowaniem należytej staranności.
Prawo pacjenta do informacji o stanie zdrowia – pacjent ma prawo być poinformowanym o stanie własnego zdrowia, a także możliwościach leczenia i rokowaniach na przyszłość.
Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na leczenie – pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na zabieg. Oznacza to, że pacjent ma także prawo odmówić zgody na leczenie. Realizacja tego prawa wymaga jednak rzetelnej informacji pacjenta o stanie jego zdrowia.
Prawo do godności – jednym z praw pacjenta jest prawo do poszanowania intymności i godności, które obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności.
Prawo do informacji o prawach pacjenta – pacjent powinien nie tylko być traktowany, na każdym etapie leczenia, w sposób respektujący jego prawa jako pacjenta, lecz także powinien być poinformowany o przysługujących mu prawach pacjenta.
Naruszenie praw pacjenta – przykłady
Naruszeniem praw pacjenta, jest najprościej mówiąc, postępowanie lekarza, personelu medycznego, a nawet personelu administracyjnego podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, które pozostaje w sprzeczności z nakazem lub zakazem określonego postępowania wobec pacjenta.
Dla przykładu:
Naruszeniem prawa pacjenta, będzie leczenie przeprowadzone niestarannie, w oparciu o przestarzałe lub niesprawdzone jeszcze metody. W takim wypadku, może także dojść do błędu medycznego. Przyjmuje się, że stosowanie metody jeszcze niesprawdzonej, naraża pacjenta na niepotrzebne ryzyko. Natomiast metody przestarzałe mogą łączyć się nie tylko z większym ryzykiem niepowodzenia zabiegu, ale także z bólem i cierpieniem pacjenta.
Dojdzie do naruszenia prawa pacjenta do informacji o stanie zdrowia, gdy pacjent uzyska jedynie szczątkowe dane o tym, co mu dolega. Ponadto, w jaki sposób można wyleczyć zgłaszane przez pacjenta dolegliwości.
Ważne: pacjent ma prawo do uzyskania przystępnej informacji o stanie zdrowia, czyli takiej która będzie dla pacjenta zrozumiała. Informacja zbyt zawiła lub niepełna, może zostać uznana za naruszenie prawa pacjenta.
Dlaczego udzielenie pacjentowi zrozumiałej informacji o stanie zdrowia oraz planowanym leczeniu jest takie ważne?
Prawo pacjenta do uzyskania informacji o stanie zdrowia, jest tak ważne, ponieważ jedynie rzetelnie poinformowany pacjent może wyrazić skuteczną zgodę na zabieg. Niewłaściwe uzyskanie zgody pacjenta na leczenie, czyli w praktyce zabieg bez zgody pacjenta, to jedno z najczęstszych naruszeń praw pacjenta. Więcej o zgodzie pacjenta na zabieg, pisaliśmy we wcześniejszym wpisie z prawa medycznego.
Ważne: nawet prawidłowo przeprowadzony zabieg bez zgody pacjenta, stanowi naruszenie praw pacjenta.
Jakie są konsekwencje naruszenia praw pacjenta?
Naruszenie praw pacjenta, stanowi samodzielną przesłankę dochodzenia przez pacjenta zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Ochrona praw pacjenta ma w tym zakresie autonomiczny charakter. Oznacza to, że prawa pacjenta stanowią wartość same w sobie, a naruszenie praw pacjenta powodujące krzywdę, wymaga rekompensaty w postaci zadośćuczynienia.
Chyba największe zaskoczenie wywołuje, kiedy odwołuję się do przykładu, w którym w toku procesu sądowego, sąd ocenił, że lekarz nie dopuścił się błędu medycznego, tj. zabieg miał miejsce zgodnie ze sztuką, a powikłania były normalne dla danego zabiegu. Sąd uznał jednak, że zabieg został przeprowadzony bez zgody pacjenta i za naruszenie prawa pacjenta do wyrażenia zgody na zabieg, zasądził na rzecz pacjenta zadośćuczynienie, które rekompensowało krzywdę jakiej doznał pacjent na skutek zabiegu. Ten przykład chyba najlepiej obrazuje to, że minęły już czasy tzw. paternalizmu w relacjach lekarz-pacjent, a autonomia pacjenta jest silnie chroniona poprzez rozbudowany katalog praw pacjenta.