Zaufanie do wiedzy i umiejętności lekarzy, a także systemu ochrony zdrowia jako całości, jest fundamentem skutecznego leczenia. Zdarzają się jednak sytuacje, w których zabieg nie zostanie wykonany prawidłowo, a stan zdrowia pacjenta ulegnie pogorszeniu. Gdy błąd medyczny prowadzi do cierpienia, powikłań lub nawet tragedii, pacjent ma prawo walczyć o sprawiedliwość – i rekompensatę za poniesione szkody.
Czytając dalej dowiesz się, między innymi:
- Czym jest błąd medyczny?
- Co może zrobić pacjent, który podejrzewa, że podczas jego leczenia doszło do błędu medycznego?
- Jak wygląda proces dochodzenia roszczeń związanych z błędem medycznym?
Czym właściwie jest błąd medyczny?
Pomimo oczywistej istotności problematyki dotyczącej błędów medycznych oraz stale rosnącej świadomości zagadnienia „pacjent a błąd medyczny” dotychczas nie wypracowano w nauce prawa ani orzecznictwie jednolitej definicji błędu medycznego.
Odwołując się do jednego z bardziej popularnych poglądów, błąd medyczny to działanie (lub zaniechanie) lekarza, pielęgniarki lub innego personelu medycznego, dotyczące diagnostyki lub terapii, które odbiega od aktualnej wiedzy medycznej lub standardów postępowania medycznego.
Do najczęstszych błędów medycznych należą m.in.:
- błędna diagnoza lub jej brak (błąd diagnostyczny)
- źle przeprowadzony zabieg, w tym operacyjny (błąd zabiegowy)
- podanie niewłaściwego leku lub dawki (błąd lekowy)
- zaniechanie leczenia lub wdrożenie niewłaściwego leczenia (błąd terapeutyczny),
- nieprawidłowa opieka pooperacyjna (błąd opiekuńczy)
Warto jednak pamiętać: nie każda komplikacja czy niepowodzenie leczenia stanowić będą błąd medyczny. Czasem mimo najlepszych starań lekarzy, dochodzi do skutków ubocznych lub niepowodzeń leczenia, które są niezależne od winy personelu. W każdym wypadku ocena czy doszło do błędu medycznego, wymaga odwołania się do aktualnej wiedzy oraz powszechnie przyjętej praktyki medycznej.
Pacjent a błąd medyczny – pierwsze kroki
Jeśli pacjent (lub jego rodzina) podejrzewa, że doszło do błędu medycznego, warto działać rozsądnie, ale zdecydowanie.
Zabezpieczenie dokumentacji medycznej
To absolutna podstawa. Z treści dokumentacji medycznej wynika jasno jakie czynności lecznicze zostały podjęte, a także na jakim etapie leczenia je wdrożono. Te informacje pozwalają porównać postępowanie personelu medycznego w danym wypadku, z postępowaniem modelowym. A w konsekwencji ocenić czy w przypadku danego pacjenta doszło do błędu medycznego.
Dostęp do dokumentacji medycznej jest jednym z podstawowych praw pacjenta, a jej uzyskanie nie powinno stanowić problemu. Wystarczy złożyć wniosek o wydanie dokumentacji medycznej dotyczącej leczenia do podmiotu, w którym leczenie miało miejsce (szpital, przychodnia, klinika etc.).
Każdy pacjent ma do tego prawo – nie trzeba podawać przyczyny.
Warto pamiętać, że ewentualne braki w zakresie dokumentacji medycznej, także mogą stanowić argument w sądzie.
Podsumowanie konsekwencji błędu medycznego
Błąd medyczny to nie tylko leczenie w sposób „gorszy” niż modelowo. Skutkami błędu medycznego, mogą być trwały uszczerbek na zdrowiu, cierpienia fizyczne i psychiczne, a nawet śmierć pacjenta. Szykując się do sprawy o odszkodowanie lub zadośćuczynienie z powodu błędu medycznego należy:
- podsumować, jakie skutki dla pacjenta, miał błąd medyczny, np. nieprawidłowo zoperowana noga spowodowała trudności z chodzeniem, co uniemożliwiło pacjentowi szereg aktywności fizycznych, a także wymusiło zmianę zawodu.
- przygotować spis kosztów jakie poniósł pacjent w związku z błędem medycznym, np. faktury za leczenie naprawcze, koszty opieki, utracony zarobek,
Pamiętaj: paragony nie są „dobrym” dowodem na wydatki, zdecydowanie lepiej jest dokumentować wydatki za pomocą faktur.
Przygotowanie argumentacji
Należy porównać zastosowane w konkretnym wypadku procedury medyczne, z tymi jakie zgodnie z aktualną wiedzą medyczną powinny być wdrożone. Wszelkie odstępstwa in minus od modelowego leczenia, stanowią ważny argument dla pacjenta.
Pacjent powinien ocenić czy ewentualne powikłania jakie miały miejsce na skutek leczenia (np. zabiegu), stanowią normalne następstwa zabiegu, czy może jednak wynikają z niestaranności personelu medycznego.
Kolejnym krokiem jest oszacowanie wysokość należnego odszkodowania i zadośćuczynienia. Powinno ono obejmować poniesione koszty (odszkodowanie) oraz rekompensatę cierpień fizycznych i psychicznych (zadośćuczynienie) do jakich doszło na skutek błędu medycznego.
Prawo medyczne to skomplikowana materia na styku prawa i medycyny, emocje często nie pomagają w chłodnej ocenie sytuacji. Dlatego jeżeli pacjent jest przekonany, że podczas jego leczenia popełniono błędy, ale napotyka trudności w przygotowaniu potrzebnej argumentacji lub dokumentów, warto zgłosić się do kancelarii, która specjalizuje się w sprawach dotyczących błędów medycznych.
Profesjonalna analiza dokumentacji może szybko wykazać, czy mamy do czynienia z realnymi podstawami do dochodzenia roszczeń.
Możliwe drogi dochodzenia przez pacjenta roszczeń wynikających z błędu medycznego
W sprawach, gdzie pojawia się hasło „pacjent a błąd medyczny”, mamy kilka możliwych ścieżek prawnych, służących uzyskaniu przez pacjenta odszkodowania lub zadośćuczynienia za błąd medyczny:
🔹 Postępowanie cywilne
Pacjent może dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, utracone dochody, koszty leczenia, opieki czy rehabilitacji.
Obowiązkiem podmiotu leczniczego (np. szpitala) jest posiadanie ubezpieczenia OC. Roszczenie odszkodowawcze, pacjent może zgłosić do danego szpitala lub jego ubezpieczyciela.
Rzetelnie przygotowane zgłoszenie szkody często okazuje się skuteczne i należne pacjentowi odszkodowanie lub zadośćuczynienie, uzyskiwane są bez konieczności prowadzenia sporu sądowego.
Jeżeli jednak nie udaje się dojść do porozumienia, kolejnym krokiem do uzyskania należnego odszkodowania i zadośćuczynienia za błąd medyczny jest wniesienie pozwu.
Pozew o odszkodowanie i zadośćuczynienie za błąd medyczny składany jest do sądu cywilnego przeciwko szpitalowi, lekarzowi lub ich ubezpieczycielowi.
Pamiętaj:
Dobrze przygotowany pozew, to nie tylko uporządkowanie faktów. To także argumentacja prawna, która wspiera zgłoszone żądanie oraz dowody potwierdzające, że doszło do błędu medycznego.
🔹 Postępowanie karne
Niektóre przypadki błędu medycznego, mogą jednocześnie stanowić popełnione przez medyka przestępstwo. Dotyczy to zazwyczaj przypadków szczególnie rażącego zaniedbania. W takim wypadku istnieje możliwość złożenia zawiadomienie do prokuratury. Na późniejszym etapie można domagać się odszkodowania lub zadośćuczynienia w ramach procesu karnego.
🔹 Postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta
Od września 2023 r. ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewiduje także uproszczony tryb dochodzenia roszczeń wynikających ze zdarzeń medycznych, zaistniałych w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Należy jednak pamiętać, że w ramach tej procedury mogą być dochodzone jedynie roszczenia wynikające z niewłaściwej opieki szpitalnej. Ponadto obowiązują ściśle określone granice środków jakie mogą zostać przyznane pacjentowi lub jego rodzinie.
Podsumowanie
Pacjent a błąd medyczny to temat trudny – zarówno emocjonalnie, jak również pod względem prawnym. Poszkodowany pacjent, nie jest pozbawiony możliwości działania i w walce tej nie jest bez szans. Prawo daje realne narzędzia do walki o odszkodowanie, zadośćuczynienie i – co często najważniejsze – poczucie sprawiedliwości.
Jeśli masz podejrzenia, że podczas leczenia doszło do błędu – nie zostawiaj tego bez reakcji.
Zbierz dokumentację, porozmawiaj z prawnikiem, podejmij działania.