Prawo Karne

Kara za posiadanie marihuany – ile grozi i jak się skutecznie bronić?

W Polsce posiadanie narkotyków, a mówiąc precyzyjniej, środków odurzających lub substancji psychotropowych, jest przestępstwem, za które grozi kara pozbawienia wolności. Do tej grupy zaliczyć należy również oczywiście również marihuanę, co staje się przedmiotem licznych kontrowersji w debacie publicznej.

Wskazać należy, iż w Polsce posiadanie narkotyków, w tym marihuany, co do zasady penalizowane jest bez względu na posiadaną ilość, jednak to, czy i jaka kara grozi za posiadanie środków odurzających w realiach danej sprawy, zależne będzie od okoliczności czynu, w tym przeznaczenia oraz ilości posiadanych środków. Co bowiem istotne, pomimo iż wszczęcie postępowania karnego za posiadanie narkotyków, w tym za posiadanie marihuany, możliwe jest w każdej sytuacji, ustawodawca w wyjątkowych przypadkach przewidział możliwość umorzenia postępowania. Sankcje karne za posiadanie narkotyków, w tym posiadanie narkotyków na własny użytek, zawarte są w przepisach Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Czytając dalej, dowiesz się, jaka kara grozi za posiadanie marihuany, w tym marihuany na własny użytek, i czy istnieje możliwość uniknięcia odpowiedzialności karnej poprzez umorzenie postępowania.

Kara za posiadanie narkotyków – aktualne regulacje

Sankcje karne za posiadanie narkotyków określone są w art. 62 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Stanowi on, że posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych, a zatem również posiadanie marihuany, zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3.

Przestępstwo posiadania narkotyków ma również swój typ kwalifikowany i uprzywilejowany. Art. 62 § 2 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii reguluje odpowiedzialność karną za posiadanie narkotyków w znacznej ilości. W tym przypadku sprawcy grozi kara od roku do 10 lat pozbawienia wolności.

Ustawodawca, w kontrze do okoliczności zaostrzającej odpowiedzialność karną, wyróżnia również wypadek mniejszej wagi. W takiej sytuacji sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności do roku.

Czym jest „znaczna ilość” narkotyków?

Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii nie definiuje również wprost tego, czym jest „znaczna ilość” środków odurzających lub substancji psychotropowych, a zatem aby oszacować powyższe, ponownie należy odnieść się do dorobku orzecznictwa.

Zgodnie z poglądami judykatury, o znacznej ilość narkotyku możemy mówić wówczas, gdy jest to ilość wystarczająca na zaspokojenie potrzeb co najmniej kilkudziesięciu osób. Jak zostało wskazane w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 lutego 2022 r. w sprawie o sygn. akt: II AKa 353/20: „kryterium wyznaczającym, czy dana ilość środka jest znaczna, jest to, ile osób ilością taką może się odurzyć, a dla przyjęcia realizacji tego znamienia przyjmuje się, że ilość ta musi wystarczyć do odurzenia co najmniej kilkudziesięciu”.

Jeśli zatem jako dawkę prowadzącą do jednorazowego odurzenia przyjmiemy, jak powyżej, 0,5 g marihuany, posiadanie wielokrotności tej dawki, np. 100 g, z dużym prawdopodobieństwem należy uznać jako przesłankę do stwierdzenia, że mamy do czynienia z przestępstwem posiadania znacznej ilości narkotyków, zagrożonym karą pozbawienia wolności do 10 lat.

Możliwość umorzenia postępowania karnego

Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii przewiduje również możliwość umorzenia postępowania. Zgodnie z art. 62a, powyższe możliwe jest wówczas, kiedy przedmiotem czynu są środki odurzające lub substancje psychotropowe w nieznacznej ilości, przeznaczone na własny użytek sprawcy.

Powyższe możliwe jest również przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, jeżeli orzeczenie kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości, w realiach danej sprawy.

Czym jest „nieznaczna ilość”?

Jak wskazano powyżej, osoba posiadająca przy sobie nieznaczną ilość marihuany, przeznaczoną na własny użytek, może liczyć na umorzenie postępowania. Wśród użytkowników marihuany pojawiają się natomiast słuszne wątpliwości co do tego, jaką ilość substancji uznać można za „nieznaczną”.

Ustawa nie określa wprost, czym jest wspomniana „nieznaczna ilość na własny użytek”, a zatem odpowiedzi na to pytanie należy szukać w dorobku orzecznictwa. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 lutego 2022 r., sygn. akt: V KK 429/21,wskazał, iż odpowiedzialności karnej podlegać może jedynie posiadanie narkotyków w ilości pozwalającej na odurzenie jednej osoby. W przypadku marihuany uznaje się, iż ilość potrzebna do jednorazowego odurzenia, a zatem w ilości nieznacznej na własny użytek sprawcy, to ok. 0,1 do 0,5 g (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 2 marca 2017 r., sygn. akt: II AKa 279/16)

Inną wykładnię powyższego zaproponował Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 15 sierpnia 2018 r., sygn. akt: II AKa 58/18, wskazując, iż jest to ilość odpowiadająca 1-2 porcjom danego środka, a zatem ilość odpowiadająca doraźnym potrzebom uzależnionego.

Jeszcze inne kryterium wskazane zostało w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 lutego 2017 r. w sprawie prowadzonej pod sygn. akt: II AKa 247/16. Sąd wskazał, iż „ilość substancji będąca przedmiotem czynu zabronionego określonego w art. 62 ust. 1 lub 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, aby mogła być uznana za niewielką, nie powinna przekraczać kilku gramów”.

Umorzenie postępowania a inne okoliczności popełnienia czynu

Jakkolwiek nie jest możliwe precyzyjne określenie, czym są wspomniane „ilości nieznaczne” w kontekście przestępstwa posiadania narkotyków, wskazane powyżej przykłady dają możliwość oszacowania, jaką ilość narkotyku może zostać potraktowana łagodniej w kontekście ewentualnego postępowania karnego.

Należy jednak podkreślić, iż ilość narkotyku nie jest jedynym kryterium pozwalającym na uznanie, iż w realiach sprawy postępowanie zostanie umorzone. W sprawach narkotykowych, dla oceny, czy możliwe jest umorzenie postępowania, mają znaczenie również inne okoliczności popełnienia czynu. Wskazane kryterium również pozostaje kryterium nieostrym, jednak jako przykład okoliczności działającej na niekorzyść sprawcy wskazać można np. posiadanie narkotyków w szkole, na imprezie masowej czy w towarzystwie małoletniego.

Udzielanie narkotyków innej osobie

Prawnokarna ocena posiadania narkotyków zależna jest również od ich przeznaczenia. Należy wskazać, iż posiadanie narkotyków, w tym marihuany, nawet nieznacznej ilości, ale z przeznaczeniem dla wykorzystania przez osoby trzecie, wyklucza możliwość umorzenia postępowania, nawet jeśli dotyczy to wspomnianej nieznacznej ilości.

Udzielenie środków odurzającego, substancji psychoaktywnych lub psychotropowych innej osobie, a także ułatwienie lub umożliwienie ich spożycia, wg. art. 58 § 1Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, stanowi odrębne przestępstwo, zagrożone karą pozbawienia wolności do 3 lat. Powyższa sankcja dotyczy również sprawcy nakłaniającego innych do spożycia ww. środków.

W przypadku znacznej ilości, zgodnie z art. 58 § 2 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, sprawca podlega karze pozbawienia wolności w wymiarze od 6 miesięcy do 8 lat. Jeśli natomiast sprawca działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności do 10 lat (art. 59 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii),