W czwartek 13 lutego 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał ważny wyrok w sprawie Sankcji Kredytu Darmowego (C‑472/23), odpowiadając przy tym na szereg pytań związanych ze stosowaniem sankcji kredytu darmowego przewidzianej w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.
Sankcja kredytu darmowego – co to jest i kiedy mogę ją zastosować?
Sankcja kredytu darmowego jest narzędziem ochrony praw konsumentów, przewidzianym w ustawie o kredycie konsumenckim. Jeżeli w umowie kredytu konsumenckiego (np. pożyczki) zawartej z bankiem lub inną instytucją pożyczkową, znajdują się określone klauzule niedozwolone, albo też nie zostały spełnione określone w ustawie o kredycie konsumenckim, obowiązki informacyjne, wówczas konsument ma prawo skorzystać z sankcji darmowego kredytu, tj. domagać się, aby udzielony mu kredyt był darmowy.
Sankcja kredytu darmowego – co można uzyskać?
Skuteczne zastosowanie sankcji kredytu darmowego oznacza, że konsument uzyskuje kredyt „darmowy”, zwracając jedynie pożyczony kapitał kredytu, bez odsetek, prowizji, składki ubezpieczeniowej oraz innych opłat zastrzeżonych w umowie. Więcej o możliwych do uzyskania korzyściach wynikających z Sankcji Kredytu Darmowego, pisaliśmy tutaj.
Sankcja kredytu darmowego jest zatem silnym narzędziem, zapewniającym rzeczywistą, a nie jedynie iluzoryczną ochronę praw konsumentów. Nie dziwi zatem walka banków o ograniczenie stosowania sankcji kredytu konsumenckiego
Wyrok TSUE z 13 lutego 2025 r. – co z niego wynika?
W przeddzień walentynek Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, kolejny raz stanął po stronie konsumentów. Trybunał opowiedział się za szerokim zastosowaniem Sankcji Darmowego Kredytu. Najnowsze orzeczenie, TSUE, podobnie jak wiele wcześniejszych, dotyczących „frankowiczów”, jest rozstrzygnięciem, przemawiającym za prokonsumencką wykładnią przepisów krajowych. W tym wypadku dotyczących Sankcji Kredytu Darmowego.
W omawianym wyroku TSUE wskazał m.in., że:
I. RRSO (Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania) w treści umowy powinna zostać określona jasno i dokładnie. Niewłaściwe określenie RRSO na etapie zawarcia umowy, może uzasadniać zastosowanie sankcji kredytu darmowego wobec instytucji pożyczkowej. Trybunał zaznaczył, że zmiana RRSO w wyniku uznania niektórych postanowień umowy za niedozwolone, nie stanowi naruszenia obowiązku informacyjnego uzasadniającego zastosowanie SKD.
II. Umowa zawarta z konsumentem powinna zostać napisana prostym, zrozumiałym językiem, zwłaszcza w zakresie opłat i prowizji, które konsument powinien zapłacić. Nieprecyzyjne, zawiłe określenie wysokości opłat, w oparciu o trudne do zweryfikowania wskaźniki, może uzasadniać zdaniem TSUE zastosowanie sankcji kredytu darmowego. Tym samym Trybunał potwierdził, że konsument powinien być przez bank rzetelnie poinformowany o zakresie swojego zobowiązania i swoich uprawnieniach.
III. W ostatnim punkcie, Trybunał stwierdził, że jeżeli bank nie udzielił konsumentowi wystarczających informacji, co do jego zobowiązania, może utracić prawo do otrzymania odsetek i dodatkowych opłat. Rozwiązanie takie w ocenie TSUE jest jak najbardziej proporcjonalne i zgodne z celami prawa europejskiego. Na przekór bankom Trybunał uznał, że Sankcja Kredytu Darmowego jako narzędzie ochrony konsumentów, może być stosowane niezależnie od charakteru i natężenia naruszeń obowiązków informacyjnych.
Czy Wyrok TSUE z 13 lutego 2025 r. C‑472/23 to przełom w sprawie Sankcji Kredytu Darmowego?
Orzeczenie TSUE z dnia 13 lutego 2025 roku w sprawie SKD, z pewnością może zostać uznane za przełomowe. Rozstrzygnięcie Trybunału otwiera przed konsumentami nowe możliwości walki z abuzywnymi zapisami umów kredytu konsumenckiego. Trybunał dostrzegł jednocześnie, że niedochowanie przez kredytodawcę obowiązków informacyjnych wobec konsumenta, jest istotnym problemem współczesnych umów zawieranych z konsumentem, na który sądy krajowe powinny zwracać szczególną uwagę.
Z wyroku TSUE wynika, że w przypadku wykrycia naruszeń w umowie kredytowej konsument powinien mieć prawo do skutecznej obrony swoich praw. Potwierdzając przy tym słuszność stosowania sankcji kredytu darmowego w wypadku wykrycia naruszeń w umowie kredytowej.
Wyrok z 13 lutego 2025 r. jest jednym z pierwszych wyroków, dotyczących Sankcji Kredytu Darmowego. O kolejnych aspektach stosowania przedmiotowego mechanizmu obrony praw konsumentów, Trybunał rozstrzygnie w kolejnych wyrokach. Liczymy, że będą one wpisywały się w dotychczasową, prokonsumencką linię orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.